Comandos para configuración da rede

NOTA IMPORTANTE:
- Na versión 9 de Debian os comandos que xestionan a rede (uns son novos e outros mantéñense (ifup / ifdown) non funcionan como en versións anteriores (nin os novos que substitúen aos vellos nin os que se manteñen). Por tanto, cando se pida cambiar IP en debian 9 é mellor reiniciar o equipo para que se aplique o cambio, que confundir coa combinación de comandos que habería que usar para obter o mesmo resultado. Aínda así recoméndase a lectura e práctica dos comandos que a continuación se expoñen noutras versións de SOs.

Nas seguintes seccións explicarase como configurar a rede, todo ordenador debe ter:

Para comunicarse con outro ordenador: un Enderezo IP e unha máscara de rede.
Para comunicarse co exterior: unha porta de enlace.
Para resolver nomes de dominio a IPs: uns servidores DNS aos que preguntar para resolver nomes de dominio a enderezos IP.

NOTA: As IPs que se usan nesta sección son a modo de exemplo para poder explicar os comandos que se van presentar. Posteriormente xa se indica cales son as IPs que debemos poñer a cada unha das máquinas virtuais.

Introdución aos cambios introducidos na versión 9 de debian

Na versión 9 de debian introdúcense varios cambios no que atinxe á xestión da rede.
Isto é debido á versión 197 do xestor de servizos systemd. A partir desa versión a orde de arranque dos contralodores é impredicible. Por tanto un ordenador con 2 tarxetas de rede ethernet podería nomear a unha tarxeta como eth0 nun arranque e no seguinte como eth1.
Para evitar iso crearonse unhas políticas de nomeado de interfaces baseadas no hardware do equipo. Estas regras coñécense como Predictable network interface device
- 0º.- Os nomes incorporaran información baseada no tipo de interface:
  - en — Ethernet
  - sl — serial line IP (slip)
  - wl — wlan
  - ww — wwan
- 1º.- Os nomes incorporaran números de orde dos dispositivos da placa nai. P.e. eno1
  - b<number> — BCMA bus core number
  - c<bus_id> — bus id of a grouped CCW or CCW device, with all leading zeros stripped [s390]
  - o<index>[n<phys_port_name>|d<dev_port>] — on-board device index number
  - s<slot>[f<function>][n<phys_port_name>|d<dev_port>] — hotplug slot index number
  - x<MAC> — MAC address
  - [P<domain>]p<bus>s<slot>[f<function>][n<phys_port_name>|d<dev_port>] — PCI geographical location
  - [P<domain>]p<bus>s<slot>[f<function>][u<port>][..][c<config>][i<interface>] — USB port number chain
  - v<slot> - VIO slot number (IBM PowerVM)
  - a<vendor><model>i<instance> — Platform bus ACPI instance id
- 2º.- Os nomes incorporaran números de orde dos slots das PCI Express hotplug. P.e. ens1
  - s<slot>[f<function>][n<phys_port_name>|d<dev_port>] — hotplug slot index number
- 3º.- Os nomes incorporaran números de orde da ubicación físca do conector hardware. P.e. enp2s0
  - [P<domain>]p<bus>s<slot>[f<function>][n<phys_port_name>|d<dev_port>] — PCI geographical location
- 4º.- Os nomes incorporaran as direccións MAC hardware. P.e. enx78e7d1ea46da
- 5º.- Se non é aplicable ningunha das anteriores: O clásico nomeamento: eth0
Por defecto, o sistema trata de nomear usando a directiva 1. Se non se pode aplicar a 1, trata de aplicar a 2, e senón a 3 e finalmente a 5. A política 4 está por se o usuario desaxa forzar a que as interfaces sen nomeen usando a MAC.

Outros cambios que se introducen na versión 9 son:
- Retirada da utilidade de configuración de rede ifconfig (que logo será instalada) por considerala obsoleta e usar o comando ip para xestionar as interfaces e ac onfiguración da rede.
- Representación das máscaras usando o formato CIDR. P.e. as máscaras que se amosan a continuación represéntanse en función do números de 1 (uns) que ten a máscara:
  - 255.0.0.0 -> /8
  - 255.255.0.0 -> /16
  - 255.255.255.0 -> /32

Ficheiros que se usan nesta sección

/etc/network/interfaces

Descrición: almacena a configuración IP das interfaces de rede.
Sintaxe:

# Este ficheiro describe as interfaces de rede dispoñibles no sistema
# e como activalas. Para máis información: man interfaces.

# A interface de rede loopback
auto lo
iface lo inet loopback
address 127.0.0.1
netmask 255.0.0.0

auto eth0 
iface eth0 inet static
	address 172.16.5.2
	netmask 255.255.255.0

iface eth1 inet dhcp

Para ver o ficheiro de interfaces pódese teclear o seguinte:

more /etc/network/interfaces

ou

cat /etc/network/interfaces

NOTAS:
- No canto de eth0 pode que a interface de rede estea nomeada tal e como se explica enriba. P.e. enp0s3
- No canto de usar o parámetro netmask, pódese representar: address 172.16.5.2/24

Exemplos de configuración:

auto interface: a interface indicada iníciase no momento de acender o ordenador

iface eth1 inet dhcp: Configurar o interface eth1 co protocolo IPv4(inet) e que obteña a IP por DHCP

iface eth0 inet static: Igual ao anterior salvo que a IP especifícase manualmente.

Observar como eth1 non se vai iniciar cando se inicie o sistema, pois non está auto eth1 no ficheiro /etc/network/interfaces.

/etc/resolv.conf

Descrición: almacena a configuración DNS cliente, isto é, cal/es é o/s dominio/s, cales son os servidores DNS, etc. Se o servidor DNS se obtén dinamicamente mediante DHCP as entradas no ficheiro resolv.conf sobrescribiranse coa configuración obtida por DHCP.
Sintaxe:

search iessanclemente.net
nameserver 10.0.0.36
nameserver 4.2.2.2

Exemplos de configuración:

search: engade o dominio iessanclemente.net ás consultas para tentar resolver os nomes dentro da nosa rede. Por exemplo, se o noso dominio é iessanclemente.net e tentamos facer un ping ao equipo pc1 dentro da nosa rede, non será necesario teclear o nome completo, é dicir, ping pc1.iessanclemente.net, senón que automaticamente realizarase unha consulta DNS para saber a IP de pc1.iessanclemente.net se tecleamos ping pc1.

nameserver: especifica os servidores DNS que se usarán para resolver nomes a direccións IP. Pode haber varios servidores DNS e consultaranse na orde especificada.

Importante en Ubuntu Desktop:
- A partir da versión 12.04 de Ubuntu o ficheiro /etc/resolv.conf só é un ficheiro dinámico que contén a configuración DNS do equipo.
- Este ficheiro é xestionado polo NetworkManager, por tanto, calquera configuración que nel se introduza vaise perder.
- Se a versión que se usa de Ubuntu é 12.04 ou posterior, este instala no propio equipo un servidor lixeiro de DNS (dnsmasq) e por tanto o contido de /etc/resolv.conf vai conter a entrada nameserver 127.0.0.1, isto é, pregúntase a si mesmo.
- O NetworkManager ten configurado o servidor DNS en: /etc/NetworkManager/system-connections/<nome da conexión>, que será a quen se lle pregunte se dnsmasq non resolve.
- Se non se desexa que o equipo use dnsmasq comentar a entrada dns=dnsmasq do ficheiro /etc/NetworkManager/NetworkManager.conf e reiniciar o servizo (service NetworkManager restart) ou o equipo. Agora resolv.conf terá a configuración desexada.
- Tamén se pode fixar unha configuración DNS no ficheiro: /etc/resolvconf/resolv.conf.d/tail do mesmo xeito que sempre.

/etc/hosts

Descrición: almacena a lista de hosts locais: nomes locais asociados a IPs (locais ou non). Cando o computador tenta achar o enderezo IP dun equipo, primeiro acudirá a este ficheiro antes que ao servidor de nomes DNS. Se a dirección IP está no ficheiro /etc/hosts o DNS non se usará (isto pode cambiarse editando o ficheiro /etc/nsswitch.conf e cambiando a orde en que se fai a busca). A diferencia de Windows, o cliente de DNS de Linux non almacena os resultados obtidos do DNS en caché.
Sintaxe:

 127.0.0.1   	equipo localhost
 69.50.12.40	x xunta equipo.ola.veran

Exemplos de configuración:

127.0.0.1   	equipo localhost, tanto se se fai ping ao equipo como a localhost, a resolución de nomes vai dar como IP 127.0.0.1

69.50.12.40	x xunta equipo.ola.veran, neste caso tanto os nomes x, xunta, equipo.ola.veran teñen asociada a IP 69.50.12.40

Comandos que se usarán nesta sección

ip

O comando ip pertence a ferramenta Iproute2.
Descrición: realiza as funcións de ifconfig, arp, route e outras. Permite configurar as interfaces de rede, xestionar a táboa de MACs e configurar rutas de enrotamento.

Utilidades net-tools substituídas pola ferramenta iproute2
Obsoleto (net-tools)	Nova utilidade (Iproute2)	Notas
`ifconfig`	`ip addr`, `ip link`, `ip -s`	Configuración de enderezo e enlace
`route`	`ip route`	Táboas de ruteo
`arp`	`ip neigh`	Equipos veciños
`iptunnel`	`ip tunnel`	Túneles
`nameif`	`ifrename`, `ip link set name`	Renomear interfaces de rede
`ipmaddr`	`ip maddr`	Multicast
`netstat`	`ip -s`, `ss`, `ip route`	Amosa varias estadísticas de rede

Sintaxe:

ip [ OPCIÓNs ] OBXETO [ COMANDO [ ARGUMENTOS]]

OBXECTO:

link: configurar os obxectos físicos o lógicos de la red
address (addr): Manexo de direccións asociadas aos diferentes dispositivos. Cada dispositivo debe tener ao menos unha dirección asociada.
neighbour: ver os enlaces de veciñanza, engadir novas entradas de veciñanza e borrar as antiguas.
rule: ver as políticas de enrotamente e cambialas.
route: ver as táboas de enrotamento e cambiar as regras das táboas.
tunnel: ver os túneles IP e as súas propiedades e cambialos.
maddr: ver as direccións multienlace e as súas propiedades e cambiarlas.
mroute: establecer, cambiar ou borrar o enrutamento multienlace.
monitor: monitorizar continuamente o estado dos dispositivos, direcciós e rotas

Se se escribe ip sen parámetros aparece a axuda.

Exemplos:
Para ver a configuración do interface:

ip addr show

Para asignar a dirección IP e a máscara de rede a unha interfaz de rede:

ip addr add 10.0.0.100/8 dev eth0

ifconfig

Se se executa ifconfig en Debian 9 ou superior obtense:

root@dbase:~# ifconfig
-bash: ifconfig: non se atopou a orde
root@dbase:~#

O mesmo pasa con:

root@dbase:~# arp
-bash: arp: non se atopou a orde
root@dbase:~# route
-bash: route: non se atopou a orde
root@dbase:~# netstat
-bash: netstat: non se atopou a orde
root@dbase:~#

Para poder seguir utilizando os comandos anteriores na versión 9 de Debian (ou superior) é preciso instalar as utilidades net-tools.

root@dbase:~# apt-get install net-tools -y

Descrición: Mostra e modifica a configuración das interfaces de rede e a configuración IP do equipo
Sintaxe:

ifconfig [-v] [-a] [-s] [interface]
ifconfig [-v] interface [aftype] options | address ...

Opcións principais:

-a: Mostra a información de todas as interfaces de rede do equipo, incluíndo as que non están activadas

interface: Indicando o nome dunha interfaz de rede do equipo, mostra ou modifica a configuración dese interfaz

up|down: Activa ou desactiva unha interfaz

address: Dirección IP para asignar a esta interfaz

netmask mascara: Máscara de rede para asignar a esta interfaz

Exemplo: Para asignar a dirección IP e a máscara de rede a unha interfaz de rede:

ifconfig ethX 10.0.0.100 netmask 255.0.0.0 up

Con isto pola interface ethX de rede débese ter acceso á rede local. Sen embargo, non se pode acceder aínda a equipos fóra desta rede.

Así, executando este comando pódese modificar a configuración actual das interfaces de rede do equipo, pero esta configuración non se manterá se se reinicia o equipo ou o servizo de rede. Como se consegue entón que os cambios realizados nas ferramentas das distribucións ou co webmin si perduren despois de apagar o equipo?. O que fan estas ferramentas é gardar os datos en ficheiros de configuracións. Este é un deles: /etc/network/interfaces

ifdown / ifup

Descrición: desactiva/activa interfaces de rede.
Sintaxe:

ifdown / ifup [-a] [interface]

Opcións principais:

-a: desactiva/activa todas as interfaces marcadas como auto no ficheiro /etc/interfaces

interface: Indicar o nome dunha interface de rede do equipo

Exemplo: desactivar a interface eth0:

ifdown eth0

O equivalente na ferramenta Iproute2:

ip link set eth0 up / down

route

Descrición: Mostra e modifica as entradas da táboa de enrutamento do equipo para poder ter acceso a internet.
Sintaxe:

route [-CFvnee]
route  [-v]  [-A  family]  add  [-net|-host]  target  [netmask Nm] [gw Gw] [metric N] [mss M] [window W] [irtt I] [reject] [mod]
[dyn] [reinstate] [[dev] If]
route  [-v] [-A family] del [-net|-host] target [gw Gw] [netmask Nm] [metric N] [[dev] If]
route  [-V] [--version] [-h] [--help]

Opcións principais:

del: Borra unha ruta
add: Engade unha ruta
target: Rede ou máquina destino á que queremos chegar
-net|-host: Indica se o destino é unha rede ou unha máquina
netmask máscara: Máscara de rede para a ruta
gw seguinte: Dirección IP do router ao que se deben enviar os paquetes para o destino indicado

Exemplo: cal é a dirección da porta de enlace que nos une co exterior?. Utilizaremos o comando route para configurala:

route add default gw 10.0.0.1 eth0

O equivalente na ferramenta Iproute2:

ip route add default via 10.0.0.1 dev eth0

Así, executando este comando pódese modificar a configuración actual das interfaces de rede do equipo, pero esta configuración non se manterá se se reinicia o equipo ou o servizo de rede. Sucede o mesmo que con ifconfig. Para que a porta de enlace sexa permanente hai que almacenala no ficheiro: /etc/network/interfaces

No seguinte enlace pódese afondar máis entre a equivalencia de comandos das utilidades net-tools (obsoleta) e Iproute2:
- http://www.mauriciomatamala.net/PAR/iproute2.php

Coñecer a configuración da rede

A continuación as pantallas seguintes está realizadas usando comandos da utilidade net-tools.
Debaixo das pantallas amosarase o equivalente coa utilidade Iproute2.

Os interfaces noméanse na versión 9 de Debian como se indicou enriba e en versións anteriores ou noutros SOs aínda se seguen nomeando como:

eth0, eth1, etc. son as tarxetas de rede ethernet instaladas no sistema.
O interface lo (loopback) é unha tarxeta de rede virtual que lle permite ó equipo conectarse consigo mesmo (o seu enderezo IP soe ser 127.0.0.1), e xeralmente responde ó nome de Localhost.
Os interfaces wlanX son as tarxetas de rede sen fíos.

Cada interface pode estar activa ou inactiva. Cando se inicia o sistema, activaranse as interfaces que se indiquen no arquivo /etc/network/interfaces mediante o parámetro auto.

Pódense activar ou desactivar as distintas interfaces mediante a execución do sistema cos comandos: ifconfig, ifup ou ifdown.

As seguintes imaxes son a modo de exemplo, non se corresponden coa máquina instalada nun paso previo.

Neste caso, o sistema ten tres interfaces (eth0, eth1, lo), pero só amosa os que están activos (lo e eth0), neste caso activáronse no arranque do sistema. Para realizar o curso non é preciso dispor de 2 interfaces ethernet, só os ten o equipo do curso para usalo como exemplo.

Có comando ifconfig, pódese coñecer o enderezo IP, a máscara, broadcast, o enderezo MAC, etc.

Comando Iproute2: ip addr show

Executando ifconfig -a amósase a configuración de todas as interfaces do sistema estean ou non activas. Nótese como agora amosa tamén o interface eth1.

Comando Iproute2: ip addr show

Executando ifconfig <interface> amósase a configuración dunha interface concreta:

Comando Iproute2: ip addr show eth0

Cambiar a configuración de rede do servidor

A configuración da rede, asignar unha IP a unha interface ou cambiala pódese facer a través da:

execución do comando ip ou ifconfig se teñen instaladas as utilidades net-tools ou
edición do ficheiro /etc/network/interfaces.

Para editar o ficheiro de configuración das interfaces de rede.

sudo nano /etc/network/interfaces

Configuración da rede
Executar sudo nano /etc/network/interfaces.
O ficheiro /etc/network/interfaces, contén a configuración de cada interface de rede. Neste caso a interface eth0 obtén a configuración IP e de DNS a través dun servidor DHCP (dhcp).
Neste caso eth0 ten a configuración IP posta de modo manual static. Configurar o enderezo IP, a máscara e a porta de enlace.
No caso do parámetro netmask pódese eliminar e poñer a máscara do seguinte xeito: address 10.0.0.100/8
Premer en CTR+X para saír e escribir Si', para gardar os cambios.
Deixar o nome de ficheiro que indica o editor.
Ficheiro gravado.

Activar a nova configuración IP do servidor

Aínda que se modifique o ficheiro, a nova configuración non terá efecto até que se faga unha das tres cousas seguintes:

Se reinicie o sistema, pois aí lese o ficheiro e eth0 configuraríase cos novos parámetros.
Se desactive e active o interface de rede (neste caso eth0). Para iso úsanse os comando ifdown e ifup / ip link set eth0 up /down
Se reinicie o servizo de rede. Reiniciando o demo(servizo) de rede, este párase e vólvese iniciar, momento no que volve ler o ficheiro etc/network/interfaces. Sobre servizos hai unha sección posterior, onde se explica o seu funcionamento.

A vantaxe da 2ª opción é que só se ve afectada a interface en cuestión e non todo o servizo de rede con tódalas posibles interfaces que estiveran activas. Na terceira opción, se hai varias interfaces de rede activas e só se desexa modificar unha delas, veríanse todas afectadas e por un intre o equipo tería tódalas interfaces desactivadas.

ifdown eth0, para parar o interface eth0.
ifup eth0, para levantar a interface eth0 coa configuración que haxa no ficheiro /etc/network/interfaces

Iproute2:

ip link set eth0 down, para parar o interface eth0.
ip link set eth0 up, para levantar a interface eth0 coa configuración que haxa no ficheiro /etc/network/interfaces

ifconfig eth0 amosa a configuración de eth0 cos novos valores.
ip addr show eth0
route: amosa a porta de enlace que ten configurada o sistema e que se leu do ficheiro /etc/network/interfaces.
ip route show

Configurar o cliente DNS

Se se quere saír con conexión a internet, cada quen debe configurar o seu equipo de acordo ós parámetros DNS que indique o Provedor de Servizos de Internet (ISP).

Neste caso estáse a configurar un equipo Ubuntu usando o comando sudo para executar os comandos como root. No caso do debian o comando sudo non está instalado e non fai falla se se excutan os comandos dende o usuario root.

sudo nano /etc/resolv.conf

Configurar o cliente DNS
sudo nano /etc/resolv.conf para editar o ficheiro.
En search, púxose a modo de exemplo edu.xunta.es. Neste caso o server usa un servidores DNS internos. Saír do editor e gardar os cambios. Estes son efectivos no momento de gardar o ficheiro, sen ter que reiniciar nada.
Facendo ping www o equipo busca en /etc/resolv.conf se hai definido algún dominio de busca que se concatene ó nome do equipo. Por iso, o equipo fai ping a www.edu.xunta.es. O ping párase premendo CTRL+C.